กันเกรา....ไม้แห่งภราดรภาพ

กันเกรา....ไม้แห่งภราดรภาพ

กันเกรา..เป็น 1ใน 9 ของต้นไม้มงคลปลูกประจำบ้าน เชื่อว่าป้องกันภัยยันดรายทั้งปวง

อีสานเราจะรู้จักในชื่อ..ต้นมันปลา...ดอกมันปลา..หอมหวลอบอวลยิ่งนัก....

            " ที่เชิงเขาเหล่าพันธุ์มิ่งไม้ ลมพัดกวัดไกวอยู่หันเหียน
             รกฟ้าขานางยางตะเคียน กันเกรากระเบียนและชิงชัน"

             ขุนช้างขุนแผน : พระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 2

ชื่อวิทยาศาสตร์ Fragraea fragrans Roxd

ชื่อสกุลไม้ กันเกรา Fragraea Thumb.

ชื่อพื้นเมือง: ตำเสา(ไทย เกาะพงัน ตรัง) ทำเสา (นราธิวาส) มันปลา (กบินทร์บุรี) เป็นต้น

ลักษณะ ทั่วไป: เป็นไม้ที่มีรูปทรงต้นเปลาตรง เรือนยอกเป็นรูปเจดีย์ มีใบเขียวตลอดปีให้ร่มเงาได้ดี เป็นไม้ขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ไม่ผลัดใบสูง 8-30 ม.

             ดอก: ออกเป็นช่อกระจะแยกแขนงตามง่ามใบใกล้ปลายกิ่ง ยาว 5 - 10 ซม. ก้านดอกสั้นๆ มีดอกออกหนาแน่นเป็นกระจุกบนช่อสั้นๆที่ปลายกิ่ง ดอกกลิ่นหอมเย็นๆ เมื่อดอกเริ่มบานจะสีขาวต่อมาจะเปลี่ยนเป็นสีเหลือง ใกล้จะร่วงสีเหลืองเข้มขึ้น

             ผล : ผลกลมมีเนื้อขนาดเล็กรวมกันเป็นช่อดอก เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 6-8 มม. มีติ่งแหลมสั้นๆ อยู่ตรงปลายสุด เมื่อกแผลังไม่แยกออกจากกัน ผมอ่อน สีเขียว ผมแก่ไม่แตก เมื่อแก่เต็มที่จะเปลี่ยนเป็นสีแดงเลือดนก

             ขยายพันธุ์ นิยมเพราะกล้าจาก เมล็ด การปักชำทำได้

             ด้าน สมุนไพร และ สรรพคุณ: คือ เปลืก บำรุงโลหิต แก้ผิวหนังพุพอง ปวดแสบปวดร้อน ขับลม แก้ไข้ แก้ปวดตามข้อ และเป็นยาอายุวัฒนะได้อีกด้วย

             คนโบราณ เชื่อว่า: บ้านใดปลูก ต้นกันเกราไว้ประจำบ้านจะช่วยป้องกันภัยอันตรายต่างๆ และ กันเกราเป็น 1ใน 9ชนิดที่คนไทยใช้สร้างบ้านเวลาลงเสา เอก...

             ต้น กันเกรา..นี้ ทางภาคใต้เรียกว่า "ตำเสา" หรือ "ทำเสา" แต่ทางภาคอีสานเรียกว่า "มันปลา" เป็นไม้ต้นสูงใหญ่แข็งแรง ใบดกทึบหนาสีเขียวแก่เป็นมัน ชอบขึ้นในที่แล้งหรือในที่ๆมีฝนชุก เวลามีดอกมักออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง มีสีเหลืองนวลอมแสดเล็กน้อย ช่อคล้ายๆ ช่อเข็มหรือดอกอโศก มีกลิ่นหอมระรื่นทั้งวัน ชวนดมมาก ไม้พันธุ์นี้โตช้า ใช้ปลูกเพาะเอาจากเมล็ดมากว่าอย่างอื่นๆ

             กันเกรา เป็นพันธุ์ไม้ที่ทรงต้นสวย ฤดูออกดอกทางภาคใต้อยู่ช่วงเดือนมีนาคม-พฤษภาคม แต่ทางภาคเหนือและตะวันออกเฉียงเหนืออยู่ในช่วงเดือน สิงหาคม-ตุลาคม ผลกลมเล็ก ขนาดประมาณ 6 มม. เมื่อสุกสีเหลืองอมส้ม หรือแดงอมส้ม เนื้อไม้ละเอียดสีเหลืองอ่อน แข็งแรงทนทาน ใช้ทำสิ่งปลูกสร้าง ทำเครื่องเรือน เครื่องมือเครื่องใช้ได้ดี แก่นและเปลือกใช้เป็นสมุนไพร จัดเป็นพันธุ์ไม้ที่มีค่าควรปลูกเป็นอย่างยิ่ง และพบขึ้นตามธรรมชาติเกือบทุกภาคของประเทศ เป็นไม้ท้องถิ่นแถบเอเชียตอนใต้....

             กันเกรา นั้นเป็นไม้ที่จะพบมากแถว จันทบุรี ชุมพร และตราด คนโบราณแถบนี้จะเอาแก่นต้นกันเกรามาทำไม้ค้างพริกไทย หมายถึงเอาไม้แก่นมาตั้งเป็นเสาให้ต้นพริกไทยเลื้อยเกาะ ที่ต้องเอาเป็นไม้ตะเกราหรือกันเกราก็เพราะแก่นไม้ชนิดนี้แข็งมากอยู่ได้ หลายๆสิบปี โดยไม่ผุ แม้แต่บ้านโบราณก็ยังใช้แก่นไม้นี้ปูพื้นบริเวณที่ชำระล้าง เพราะความ ทนทานนั่นเอง

             กันเกรา ยังถูกเรียกขานให้เป็น "ต้นภราดรภาพ" ซึ่งเป็นสื่อศีลธรรม หมายถึงความเท่าเทียมกันในสิทธิมนุษยชนของผู้คน อันมีที่ทาจากการสร้าง"ศูนย์จริยธรรมและเศรษฐกิจพอเพียง" (ดุชงญอ) ที่อำเภอจะแนะ จังหวัดนราธิวาส เมื่อวันที่ 25 เมษายน 2550 ที่ผ่านมา ดังนี้ ได้มีความร่วมมือกันระหว่างชาวบ้านและเครือข่ายทูตสันติภาพ ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานทั้งภาครัฐและภาคเอกชน รวมทั้งผู้นำซึ่งเป็นตัวแทนศาสนาทั้งพุทธ มุสลิม และคริสต์ โดยมุ่งไปสู่การสร้างความสามัคคีในหมู่คนไทยเราทุกภาคส่วนและทุกศาสนา และชาวบ้านมีความหวังที่จะสร้างสรรค์ให้ศูนย์แห่งนี้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้าน วิชาการ ศีลธรรม จริยธรรม คุณธรรม รวมทั้งเรียนรู้ด้านเศรษฐกิจพอเพียง ให้กับลูกหลานและผู้คนในชุมชน ในการครั้งนั้น นอกจากจะได้มีพิธีลงเสาหลักปักเสาเอก ตัวแทนของทั้ง 3 ศาสนา ยังได้มีการปลูกต้นไม้ร่วมกัน 3 ต้น คือ

             1. ต้นภราดรภาพ คือ ศีลธรรม (ต้นกันเกรา) หมายถึง ความเท่าเทียมกันในสิทธิมนุษยชนทุกชนเผ่า มีความผูกพันฉันญาติมิตรเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันของคนในชาติ

             2. ต้นมิตรภาพ คือ คุณธรรม (ต้นตะเคียนชันตาแมว) หมายถึง ความรักความอบอุ่นและความห่วงใยโดยการปลูกต้นตะเคียนชันตาแมว ซึ่งมีเนื้อไม้ที่แข็งแรง ทางภาคใต้นิยมมาสร้างบ้าน รั้ว โรงเรียน ศาลาวัด มัสยิด และใช้ทำเฟอร์นิเจอร์

             3. ต้นสันติภาพ คือ จริยธรรม (ต้นราชพฤกษ์) หมายถึง ความร่มเย็น ความผาสุกภายใต้พระบรมโพธิสมภาร โดยการปลูกต้นราชพฤกษ์ ซึ่งเป็นต้นไม้ศิริมงคลของปวงชนชาวไทย และสามารถเจริญเติบโตได้ทุกพื้นที่ในประเทศไทย รวมทั้งยังเป็นต้นไม้สักการะที่รวมใจไทยทั้งชาติเป็นหนึ่งเดียว ซึ่งนำมาทำเป็นเสาหลักเมือง สัญลักษณ์ของความเป็นชนชาติไทย ที่มีองค์พระประมุขพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ พระองค์เดียวกัน

             "กันเกรา"...ต้นไม้แห่งภราดรภาพ ....ปลูกไว้แทนความหมายความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวของผองเราชาวไทยด้วยกัน ไม่ว่าวันนี้หรือวันพรุ่ง หรือจะวันไหนๆ ก็ตามที เรามาช่วยกันปลูกต้นไม้แห่งความรักและความผูกพันฉ้นพี่น้องกันเถิด.....ปลูก แล้วก็มาช่วยกันรดน้ำพรวนดิน ดูแลใส่ปุ๋ย ให้ดอกไม้แห่งความร่มเย็นเป็นสุขได้งอกงามขึ้นในหัวใจทุกดวงเพื่อสันติสุข จักเกิดแก่ผู้คนในทุกส่วนของประเทศไทยเราสืบไป..........

             "รักกันไว้เถิด..เราเกิดร่วมแดนไทย จะเกิดภาคไหนๆก็ไทยด้วยกัน... เชื้อสายประเพณีไม่มีกีดกั้น เกิดใต้ธงไทยนั้นปวงชนทุกคนคือไทย"