จ้างนักจัดสวนอย่างมืออาชีพ

มีหลายคนคิดอยากจะจ้างนักจัดสวน แต่ไม่รู้จะเริ่มต้นตรงไหน จะติดต่อนักจัดสวนได้อย่างไร
เมื่อติดต่อไปแล้วจะถูกใจไหม จะจัดได้ตรงกับที่ใจต้องการหรือเปล่า ขั้นตอนการจัดสวนเขามีอย่างไร
ต้องทำสัญญาแบบไหน มีการเบิกจ่ายเงินกันอย่างไร
ทั้งหมดนี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของคำถามที่อาจเกิดขึ้นได้กับหลายคน คอลัมน์ “คุยกับมืออาชีพ”ฉบับนี้
เราไปคุยกับ รองศาสตราจารย์เอื้อมพร วีสมหมาย อาจารย์ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร ม.เกษตรศาสตร์
อาจารย์จะเล่าถึงขั้นตอนเหล่านั้นให้ทราบพอเป็นแนวทางกัน

ศึกษาก่อนจ้างนักจัดสวน
เจ้าของบ้านควรศึกษาหาข้อมูลก่อน ให้ตัวเองมีความรู้เรื่องจัดสวน หาอ่านจากหนังสือให้รู้ว่าการจัดสวนคืออะไร
มีขั้นตอนการทำงานอย่างไร เพื่อเป็นพื้นความรู้ก่อนไปจ้างนักจัดสวน นอกจากจะเป็นประโยชน์กับเจ้าของบ้านแล้ว
ยังเป็นประโยชน์กับผู้รับจ้างทำงานด้วย เพราะทั้งสองฝ่ายจะเข้าใจกระบวนการทำงานและมองภาพในทางเดียวกัน
ให้เกียรติซึ่งกันและกัน คุยกันด้วยราคาที่สมเหตุสมผล ไม่มีการโกงหรือหลอกลวงกัน
เจ้าของบ้านไม่จำเป็นต้องรู้รายละเอียดทั้งหมด แค่เข้าใจว่าวิธีการจัดที่ถูกต้องควรเป็นอย่างไร มีวิธีทำแบบไหน
เรื่องราวพวกนี้หาอ่านได้ทั่วไป จะช่วยให้ทั้งเจ้าของบ้านและนักจัดสวนทำงานร่วมกันได้อย่างสบายใจในระดับหนึ่ง

รู้หรือไม่
นักจัดสวนแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มด้วยกัน ได้แก่

กลุ่มร้านค้าต้นไม้
มีความชำนาญเรื่องการปลูกและดูแลรักษาต้นไม้เป็นอย่างดี
หากจะจ้างกลุ่มนี้สามารถสอบถามและขอดูผลงานจัดสวนที่เคยทำ ควรขอไปดูตัวอย่างผลงานจัดจริงด้วย
เพราะการได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์กับเจ้าของบ้านที่เคยให้จัดสวนมาแล้ว จะได้ข้อมูลที่น่าเชื่อถือได้ระดับหนึ่ง

กลุ่มผู้รับเหมา
อาจมีพื้นความรู้จากสาขาวิชาชีพอื่นที่มิใช่สาขาวิชาออกแบบจัดสวนโดยตรง แต่มีคนงานและเครื่องมือพร้อม
ส่วนใหญ่มักไม่ได้เป็นผู้ออกแบบเอง จะทำตามแบบที่เจ้าของบ้านมีอยู่แล้ว หรือแบบจากภูมิสถาปนิกนักจัดสวน
หากเจ้าของบ้านต้องติดต่อให้ผู้รับเหมาเข้ามาดำเนินการจัดสวนให้ แนะนำให้ศึกษารายละเอียดต่างๆให้ดี
เพราะบางครั้งแบบที่ได้รับการออกแบบไว้ เมื่อนำมาจัดจริงอาจไม่สอดคล้องกับงบประมาณที่มี
จึงต้องคุยกันให้เข้าใจก่อนทุกขั้นตอน และมีการระบุในสัญญาให้ชัดเจน

กลุ่มผู้ศึกษาทางด้านออกแบบจัดสวน
ได้แก่ ภูมิสถาปนิก นักออกแบบภูมิทัศน์ หรือนักพืชสวนที่เชี่ยวชาญเรื่องต้นไม้ บางคนก็รับออกแบบอย่างเดียว
บางคนก็รับออกแบบและรับเหมาจัดจนเสร็จไปด้วยในตัว โดยเจ้าของบ้านสามารถติดตามดูผลงานได้จาก
นิตยสาร หนังสือจัดสวน หรือการจัดสวนโชว์ในงานสวนและต้นไม้ต่างๆ

ขั้นตอนการว่าจ้าง
เมื่อติดต่อนักออกแบบจัดสวนได้ตรงกับแบบสวนที่อยากได้แล้ว ระหว่างที่นักจัดสวนเข้ามาเสนอแบบ
เจ้าของบ้านก็สามารถเรียนรู้อุปนิสัย แนวคิด และแนวทางการทำงานร่วมกันกับนักจัดสวนคนนั้นได้
ในเรื่องของการว่าจ้าง ถ้าจะให้ดีต่อกันทั้งสองฝ่าย น่าจะแบ่งขั้นตอนการจ่ายค่าจ้างเป็น 2 ขั้นตอน คือ
ขั้นตอนการออกแบบและขั้นตอนการจัดจริง เมื่อเจ้าของบ้านได้แบบมาแล้วก็สามารถเลือกหาผู้รับเหมาที่สามารถ
รับงานตรงตามงบประมาณที่มีอยู่ได้ ส่วนนักจัดสวนเองก็ไม่ต้องกังวลกับการถูกเจ้าของบ้านเบี้ยวค่าแบบ
ที่สำคัญต้องคุยกันให้เข้าใจและมีการร่างสัญญาอย่างชัดเจน ตั้งแต่ขั้นตอนการออกแบบไปจนถึงขั้นตอนการจัดจริง
ในสัญญาจะระบุถึงรายละเอียดในการเบิกจ่ายแต่ละครั้งว่างานที่ทำจะดำเนินการแล้วเสร็จไปถึงระดับไหน
ในการตกลงเซ็นสัญญากันอาจมีการแนบสำเนาบัตรประชาชนและสำเนาทะเบียนบ้านของทั้งสองฝ่าย
ให้แต่ละฝ่ายเก็บไว้ เพื่อใช้เป็นหลักฐานฟ้องดำเนินคดีกันได้ หากพบว่าฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งผิดสัญญา

รูปแบบการร่างสัญญา
โดยปกติสัญญาจ้างมักประกอบด้วยชื่อ “ผู้ว่าจ้าง” และ “ผู้รับจ้าง”
และรายละเอียดของขอบเขตงานจ้างนั้นๆ ซึ่งแยกกล่าวได้เป็น 2 แบบ ดังนี้

งานบริการออกแบบ หรือการรับจ้างออกแบบ ในสัญญาประกอบด้วยเนื้อหาหลักๆ ดังนี้
1. ขอบเขตงานบริการ ซึ่งจะเป็นตัวบอกว่าในการรับจ้างออกแบบนั้นประกอบด้วยขั้นตอนอะไร

1.1 การนำเสนอแนวคิดหลัก (Conceptual Design)
เป็นขั้นตอนการศึกษาร่วมกันระหว่างผู้ออกแบบกับเจ้าของถึงแนวคิดและความต้องการ
รวมทั้งวิเคราะห์สภาพทางกายภาพ ความชอบ เพื่อประมวลเป็นแบบร่างต่อไป

1.2 การนำเสนอแบบร่าง ส่วนใหญ่ได้แก่
ผังบริเวณทั้งโครงการหรือพื้นที่ ผังบริเวณเฉพาะส่วน รูปด้าน รูปตัด หรือรูปทัศนียภาพ

1.3 การนำเสนอแบบก่อสร้าง ประกอบด้วยผังบริเวณในแต่ละส่วน รูปด้าน รูปตัด ผังรายละเอียดชนิดต้นไม้
แบบโครงสร้างองค์ประกอบพิเศษต่างๆที่มี แบบระบบไฟฟ้า แบบระบบการให้น้ำ

2. ค่าจ้างงานบริการ ส่วนนี้จะสัมพันธ์กับส่วนแรก เพราะการเบิกจ่ายแต่ละครั้งจะสอดคล้องกับกระบวนการนำ
เสนอแบบแต่ละส่วน เช่น อาจแบ่งจ่ายเป็น 4 งวด ดังนี้
* งวดที่ 1 เมื่อร่างสัญญา
* งวดที่ 2 เมื่อส่งแบบร่างครั้งสุดท้าย
* งวดที่ 3 เมื่อส่งแบบก่อสร้างแล้วทั้งหมด
* งวดที่ 4 เมื่อเริ่มลงมือก่อสร้าง ในสัดส่วนร้อยละ 20: 30: 40: 10
ค่าจ้างออกแบบจะขึ้นอยู่กับแบบต่างๆที่นักออกแบบจัดทำให้
รวมทั้งการบริการเข้าตรวจเยี่ยมระหว่างดำเนินการก่อสร้าง ทั้งหมดนี้จะมีระบุไว้ในสัญญาอย่างชัดเจน

3. งานบริการรับเหมาจัดสวน สัญญาจ้างจะนำเสนอพร้อมรายการประเมินราคา
โดยมีเนื้อหาหลักระบุถึงเรื่องการเบิกจ่ายที่สอดคล้องกับการดำเนินการที่แล้วเสร็จไว้อย่างชัดเจน
เช่น บางรายอาจแบ่งการเบิกจ่ายเป็น 3 งวด ดังนี้
* งวดที่ 1 เมื่อเซ็นสัญญา จ่าย 60 เปอร์เซ็นต์
* งวดที่ 2 เมื่อดำเนินงานแล้วเสร็จ 70 เปอร์เซ็นต์ของเนื้องาน จ่ายเป็นจำนวนเงินอีก 30 เปอร์เซ็นต์
* งวดที่ 3 เมื่องานแล้วเสร็จ จ่ายอีก 10 เปอร์เซ็นต์

หรืออาจระบุให้ละเอียดและชัดเจนขึ้น เช่น
* งวดที่ 1 เมื่อเข้ามาปรับพื้นที่ จ่าย 40 เปอร์เซ็นต์
* งวดที่ 2 เมื่อดำเนินการก่อสร้างฮาร์ดสเคปแล้วเสร็จ จ่าย 50 เปอร์เซ็นต์
* งวดที่ 3 เตรียมพื้นที่ปลูกต้นไม้ จ่าย 10 เปอร์เซ็นต์ หรือบางรายที่มีการรับประกันต้นไม้และ
เข้าดูแลรักษาต่อเนื่อง ก็อาจเบิกจ่ายกันงวดสุดท้ายตอนนั้นอีกทีก็ได้ ทั้งนี้การสำรองจ่ายล่วงหน้านั้น
ส่วนใหญ่นักจัดสวนจะนำไปใช้เป็นค่ามัดจำต้นไม้ หรือซื้อหาวัสดุก่อสร้างต่างๆนั่นเอง

TIPS
- ศึกษารายละเอียดเรื่องต้นไม้ให้ดีก่อน และต้องทำความเข้าใจให้ตรงกันทั้งสองฝ่าย เพราะบางครั้งต้นไม้ที่ระบุ
ไว้ในแบบผังต้นไม้หรือในใบเสนอราคา กับต้นไม้ที่หาซื้อได้จริงอาจไม่ใช่ขนาดหรือรูปทรงอย่างเดียวกัน
เจ้าของบ้านต้องยอมรับว่าราคาต้นไม้จากนักจัดสวนย่อมสูงกว่าราคาต้นไม้จากแหล่งผลิตและจำหน่าย เนื่องจาก
ต้องมีค่าดำเนินการหาต้นไม้ ค่าขนส่ง ค่าดำเนินการปลูก ค่ารับประกันต้นไม้
หากต้นไม้ที่ปลูกให้เกิดตายหรือเสียหายขึ้นมาระหว่างการจัดสวน หรือช่วงเวลาที่ระบุไว้ในสัญญาว่าจ้าง

- นักจัดสวนที่ดีไม่ควรยัดเยียดชนิดต้นไม้ที่มีอยู่ในฟาร์มต้นไม้ของตนให้ลูกค้า
และควรเลือกต้นไม้ให้ลูกค้าอย่างสมเหตุสมผล ทั้งในเรื่องของราคา ชนิด และรูปทรงพุ่ม บางครั้งจะพบว่า
ต้นไม้เฉพาะกลุ่มที่นักจัดสวนเลือกให้ ทำให้สวนบ้านเราไม่แตกต่างจากบ้านอื่นที่นักจัดสวนคนนั้นจัดให้

ขอขอบคุณ คุณปณัฐ สุมาลย์โรจน์ จากบริษัท PERGOLA จำกัด ให้ข้อมูลเรื่องการร่างสัญญา

เรื่อง : “grassy”

ข้อมูลจาก http://www.baanlaesuan.com